«Ey Əbuzər! Allaha, elə
idabət et ki, sanki Onu görürsən. Çünki sən Onu görməsən də, O, səni görür».
Hədisin bu hissəsi mütəvatir4 olmasa da, ən azı müstəfizdir5. Müxtəlif vasitələrlə Peyğəmbərdən (s) və əksərən də,
müxtəlif təbirlərlə Əbuzərin özündən nəql olunmuşdur. Buna bənzər başqa bir hədisdə
belə buyurulur: «Xeyir, Allaha sanki Onu görürmüş kimi ibadət etməkdədir».
Bəlkə də, Allaha bəndəçilik
yolunda uzun illər qədəm götürmüş və səadətə qovuşmaq üçün Peyğəmbərin (s) göstərişlərindən
bəhrələnmək istəyən Əbuzərə ən yaxşı nəsihət, ona ibadətdən faydalanmağın
yolunu göstərmək olardı. O, qarşısında elə bir yolun açılmasını gözləyirdi ki,
ibadətin şirinliyini ona dadızdırsın və bu da, ancaq bütün qəlblə, vücudla ibadətə
sarıldıqda mümkündür. Buna, qəlbin ibadətə hazır olması, başqa sözlə desək,
«hüzuri-qəlb» deyilir.
İnsanın ibadət zamanı
hüzuri-qəlb tapması üçün davamlı olaraq çalışıb, səy göstərməsi və Allah
hüzurunda olmasını dərk etməsi lazımdır. İnsan daim özünü Allah hüzurunda bilməli
və Onunla əlaqədə görməlidir. Çünki bir kəs Allahla ünsiyyət tapsa, heç vaxt
Onunla danışmaqdan, sözünü eşitməkdən yorulmaz. Çünki aşiq öz məşuqu ilə nə qədər
çox ünsiyyətdə olarsa, ona daha çox bağlanar.
Bizim ibadət zamanı tez
yorulmağımız və namazı tələsik qılıb öz işimizin dalınca getməyimiz namazı
düzgün dərk etməməyimizdən irəli gəlir. Əgər namaz bir az uzun çəkərsə, nəinki
namazdan ləzzət almır, əksinə özümüzü dar bir qəfəsdə hiss edirik. Bütün bunlar
kimin hüzurunda dayanmağımızı və kiminlə söhbət etdiyimizi dərk etməməyimizdən
irəli gəlir. Mümkündür, adi elmi yolla bəndəlik və Allah dərgahında dayanmağın
nə dərəcədə əhəmiyyətli olduğunu
Haşiyələr:
«Hədid» surəsi, ayə 28.
Müxtəlif məzhəblərdən olan ravilər tərəfindən
müştərək halda qəbul olunur.
Həddən artıq geniş yayılmışdır.
Səhifə sayı: 4
bilib, Allahın əzəmətinə
diqqətimizi yönəldək. Lakin bu cür zehni məfhumlar bizim qəlbimizə təsir etmir
və Allahla həqiqi rabitə qurmağımıza səbəb olmur.
Allahla həqiqi və düzgün
rabitə yaratmağa səbəb olan amil, ibadət zamanı hüzuri-qəlb tapmaqdır. Bizim
yerinə yetirdiyimiz ibadətlər ancaq şəri təklifin boynumuzdan götürülməsi üçün
olub, lazımı bəhrə vermir. Çünki ibadətlərimizin ruhu yoxdur və qəlbimiz ibadət
zamanı qaib olur (hüzuri-qəlb tapmır). Dünya işləri ilə məşğuliyyət, bizləri
Allahla ünsiyyət yaratmaqdan və qəlbi hazır görməkdən saxlayır. Bu, bizim üzləşdiyimiz
əsas problemlərdəndir. Həmişə belə bir sual meydana çıxır: Namazda hüzuri-qəlb
tapmaq üçün nə etmək lazımdır? Bunun üçün zəhmət və ruhi məşğələlər tələb
olunur.
İlk öncə insan xəlvət
bir guşəyə çəkilib, Allahın hər zaman ona nəzər salması və onu görməsi barədə
düşünməlidir. Bəzi əxlaq ustadları, bu işdə təxəyyül qüvvəsindən istifadə etməyi
tövsiyə edirlər. Məsələn, təsəvvür edin ki, əgər bir otaqda və ya xəlvət, sakit
bir yerdə oturmusunuz və bir nəfər də gizli bir yerdən sizin rəftarınıza diqqət
edir, amma siz onu görmürsünüz. Sizi daim müşahidə edən şəxsin nəzarəti altında
etdiyiniz rəftarla, adi halda olan rəftarınız bir olacaqdırmı? Xüsusən də, sizə
nəzarət edən şəxsin adi bir insandan fərqli olaraq həddən artıq əhəmiyyət
verdiyiniz, həyat müqəddəratınıza dəxalət edən, yanında əziz olmağa
çalışdığınız və onun da sizi sevməsini arzu etdiyiniz biri olduğu halda, ona
qarşı laqeyid ola bilərsinizmi? Ona etinasızlıq edib, başqa işlə məşğul ola bilərsinizmi?
Əgər insan davamlı
olaraq Allah hüzurunda olduğunu, Allahın daim ona nəzər saldığını və onun
Allahı görmədiyi təqdirdə belə, hər zaman Allahın onu gördüyünü özünə aşılaya
bilsə, getdikcə ibadətində ruh əmələ gələcək və hüzuri-qəlb tapacaqdır. Belə
olan halda ibadət ancaq təklifin götürülməsi üçün olmayıb, insanın mənəvi və
ali tərəqqisinə, Allaha yaxınlaşmasına səbəb olacaqdır. Həzrət Əlinin (ə) bu kəlamı
yuxarıdakı mətləbi bir daha sübut edir:
«Heç kəsin olmadığı xəlvət
yerlərdə günah etməkdən çəkinin. Çünki sizin əməllərinizi müşahidə edən kəs,
eyni zamanda əməllərinizin hökmünü verəcək hakimdir. (Çünki bu gün sizin əməllərinizin
şahidi olan kəs, sabah (qiyamət günü) həmin əməllərin hökmünü verəcək
hakimdir)»6.
Haşiyələr:
«Nəhcül-bəlağə», Feyzül-islam, səh. 1240,
hikmət 316.
Комментариев нет:
Отправить комментарий